آموزش و یادگیری

آموزش چیست؟

آموزش به فعالیت هایی گفته می شود که با هدف آسان نمودن یادگیری، از سوی آموزش دهنده طرح ریزی شده و بین او و یک یا چند یاد گیرنده به صورت کنش متقابل یا تعامل  جریان می یابد.

آموزش فرایندی چهره به چهره بوده که در آن میان آموزش دهنده و یادگیرنده تعامل وجود دارد. براساس این تعریف، روش هایی مانند یادگیری به کمک کتاب، نوار، رادیو، تلویزیون، رایانه و مانند آنها به دلیل فقدان رابطه دو جانبه هم زمان میان استاد و فراگیر، آموزش محسوب نمی شود.

یادگیری چیست؟

یادگیری فعالیتی است که از سوی یادگیرنده انجام شده و او در به وجودآوردن آن دخالت مستقیم دارد و نقش آموزش دهنده تنها تسهیل این فرایند است. در واقع استاد از راه آموزش، در یادگیری فراگیر دخل و تصرف می کند تا بر یادگیری آنان تاثیر مثبت بگذارد.

معروف ترین تعريف يادگيري  (تعریف کیمبل) :

“یادگیری به فرایند ایجاد تغییر نسبتاً پایدار در رفتار یا توان رفتاری که حاصل تجربه است، گفته می شود و نمی توان آن را به حالت های موقتی بدن مانند آنچه بر اثر بیماری، خستگی، یا داروها پدید می آید نسبت داد.”

 تفاوت میان یادگیری عمدی و یادگیری اتفاقی چیست؟

آنچه که یادگیرنده در ضمن آموزش رسمی درباره موضوعات درسی می آموزد، یادگیری عمدی است، اما برخورد یادگیرنده با هرگونه تجربه ای که از قبل طرح ریزی نشده و قابل پیش بینی نیستند، می تواند به یادگیری اتفاقی وی بیانجامد. در واقع اغلب یادگیری ما به صورت اتفاقی رخ می دهد.

تفاوت میان یادگیری و تفکر چیست؟

تفکر به عنوان نوعی رفتار هم محصول یادگیری به حساب می آید و هم جزو تجاربی محسوب می شود که به یادگیری می انجامد. ما در گذشته تفکر یا اندیشیدن را آموخته ایم، اکنون نیز از طریق تفکر بسیاری نکته ها را می آموزیم.

تفاوت میان یادگیری و عملکرد چیست؟

یادگیری بالقوه است اما عملکرد، یادگیری به ظهور رسیده و نمود یافته در رفتار می باشد.

تفاوت میان یادگیری و تجربه چیست؟

یادگیری به خودی خود غیرفعال است اما هنگامی که یادگیرنده با استفاده از آموزه های کسب شده به تعامل با محیط پرداخته و بازخورد دریافت می دارد، یا به عبارتی دیگر در فرایند یادگیری فعال می شود، تجربه حاصل می گردد.

تفاوت میان یادگیری و آموزش چیست؟

• هدف آموزش تسهیل و ایجاد بهبود در فرایند یادگیری است، به عبارت دیگر هدف یادگیری بوده و آموزش وسیله و ابزاری جهت تحقق این هدف می باشد.
• آموزش مستلزم فعالیت متقابل حداقل دو نفر (استاد و فراگیر) است، در حالی که یادگیری همیشه معطوف به یادگیرنده است.
• یادگیری یک فرایند درونی یادگیرنده است و آموزش نسبت به یادگیری جنبه بیرونی دارد.
• در آموزش زمان، چگونگی و نیازهای یادگیری را آموزش دهنده مشخص می کند اما در یادگیری زمان و چگونگی یادگیری را یادگیرنده تعیین نموده و با اشراف بر نیازهایش آگاهانه جهت رفع آنها گام برمی دارد.
• در آموزش، فرایندها توسط آموزش دهنده کنترل شده و منابع آموزشی توسط ایشان معرفی و یا ارائه می شود اما در یادگیری، فرایندها در کنترل یادگیرنده بوده و منابع مورد نیاز از قبل فراهم شده و قایل دریافت هستند.

آیا آموزش، یادگیری را تضمین می کند؟

آموزش لزوما به یادگیری منجر نمی شود. زیرا آموزش فعالیتی است که از سوی آموزش دهنده به قصد تسهیل یادگیری در یادگیرنده انجام می شود، اما یادگیری فعالیتی است که از سوی یادگیرنده انجام می شود. بنابراین، اگر یادگیرنده بخواهد از کمک ها و امکاناتی که آموزش دهنده برای او فراهم می آورد، استفاده کرده و در جهت یادگرفتن فعالیت نماید، در او یادگیری ایجاد خواهد شد و فعالیت های آموزشی مثمر ثمر خواهد بود. اما چنانچه یادگیرنده در جهت یادگرفتن حرکت نکرده و نخواهد از کمک های آموزش دهنده استفاده نماید، در او یادگیری به وجود نخواهد آمد و در چنین حالتی آموزش به یادگیری منجر نخواهد شد.

نقش معلم تدارک دیدن و هماهنگ کردن مواد، تکالیف، شرایط، گفتگوها و کاوش هایی است که از یادگیری و استقلال یادگیرندگان حمایت می کند.”

يادگیری الکترونیک

استفاده از دستگاه های الکترونیکی جهت سامان دهی و مدیریت فرایند یادگیری را، «یادگیری الکترونیک» گویند. این روش در حقیقت تکامل یافته شیوه یادگیری از راه دور و برطرف کننده نیاز انسان‌های کاوشگر و خواهان یادگیری است به خصوص اینکه در این شیوه انتخاب زمان و مکان یادگیری برعهده یادگیرنده است.

یادگیری الکترونیک می بایست انعطاف پذیر، باز و توزیع شده باشد. منظور از «انعطاف پذیری» آن است که یادگیرنده بتواند شیوه آموزش خود را انتخاب نموده و بر آن کنترل داشته باشد. «توزیع شده» یعنی در یافتن محتوای یادگیری الکترونیک از تمامی منابع استفاده شود. «باز بودن» به آن معنی است که یادگیرنده با هیچ مانعی مواجه نبوده و بتواند در شرایط مکانی و زمانی متفاوت به یادگیری بپردازد.

هدف از یادگیری الکترونیک

برقراری دسترسی یکسان و جستجو پذیر به دوره‌های یادگیری برای دانش پژوهان در هر نقطه، از طریق ایجاد یک مدل استاندارد، کارآ و بهینه جهت ارائه محتوای آموزشی.

مزایای یادگیری الكترونیك

•  بسیار موثر و كار آمد است.
•  از لحاظ تجاری مقرون به صرفه است.
•  به سرعت قابل دسترسی برای تمامی افراد از هر قشر و موقعیتی است.
•  آزادی در انتخاب موضوعات و سر فصلهای مورد علاقه افراد است.
•  در این روش یادگیری بدون حد و مرز است.
•  به راحتی می توان به اطلاعات تمامی رشته های علمی در حداقل زمان ممكن دسترسی پیدا كرد.

انواع یادگیری الکترونیک

•  خودآموز یا خودخوان

در این روش هیچ ارتباطی بین آموزش دهنده و یادگیرنده وجود ندارد و یادگیرنده محتوای آموزشی را از طریق اطلاعاتی که از قبل تهیه شده، در قالب های متنی، صوتی و تصویری بر روی حامل هایی مانندCD و یا DVD دریافت می نماید.

•  غیرهم زمان

در این روش آموزش دهنده محتوای آموزشی را جمع آوری و تدوین نموده و یادگیرنده آن را دریافت و مطالعه می نماید. به دلیل فاصله زمانی موجود میان تدوین و دریافت، این روش به یادگیری الكترونیك غیرهم زمان معروف است. در این روش افراد می توانند از طریق ابزارها و فن آوری های گوناگون با یكدیگر به تعامل بپردازند.

•  ترکیبی

در این حالت ترکیبی از روش‌های بالا به منظور افزایش کارآیی و بهبود اثربخشی استفاده می شود.

روش های یادگیری الكترونیك

•  یادگیری شخصی

در این روش شخص زمینه مورد علاقه خود را انتخاب كرده و در اینترنت به جستجو و تحقیق می پردازد و سوالات خود را از استادان رشته ها به شکل غیرمستقیم و اغلب از طریق پست الکترونیک می پرسد.

•  یادگیری جمعی

در این روش شاگردان به طور هم زمان در اینترنت حضور یافته و از طریق گفتگوی اینترنتی (Chat) در مورد یك موضوع درسی به بحث و تبادل نظر می پردازند. در این روش اغلب یك نفر با ایفای نقش راهنما، با طرح سوال و نتیجه گیری، بحث را هدایت می نماید.