گفت‌و‌گوی معلم و فیلسوف

کتاب گفت‌وگوی معلم و فیلسوف،همانطور که از اسمش پیداست، ما را هم‌سفر فیلسوفی میکند که قرار است آموخته‌هایش را در قالب یک مکالمۀ صمیمانه به یک معلم یاد دهد.
این کتاب از شیوۀ گفت‌وگو برای بیان مطالب استفاده کرده است تا از زبان رسمی و خشک فلسفه دور بماند. شاید این روش بهترین ظرف برای آموختن فلسفه باشد.
فضای این نگارش ما را به یاد روش سقراطی که بر پایۀ سؤال و جواب (دیالکتیک) است، می‌اندازد. از طرف دیگر خاصیت چند صدایی گفت‌وگو روندی پویاست که طی آن، موضوع مورد بحث را به چالش می‌کشاند و در نهایت منجر به یک نتیجۀ تازه میشود.

جنبۀ تأکیدی کتاب مورد نظر این است که تدریس باید با «پرسیدن» آغاز شود نه با دیکته کردن و شکل «گفتوگویی» توصیه‌ای است به معلمان برای ایجاد این فضا در کلاس‌های درس.

کتاب با این مطلب آغاز میشود: معلمی که زبان فلسفه را نمیداند، شکایت نزد فیلسوف تعلیم‌وتربیت میبرد. معلم اعتقاد دارد فلسفه لقمه‌ای را کـه صاف به دهان میرود دور سر میپیچاند و فیلسوف در پاسخ، این اعتقاد معلم را توأم با جبهه‌گیری و پیشفرض‌های او میداند.

در طول کتاب، نویسنده از نگاه و نقد فیلسوفانی چون سقراط، دیویی، فوکو، دریدا و … دربارۀ آموزش صحبت مـی‌کند. فیلسوف داخل کتاب توصیه‌های فلاسفه را در مورد آموزش شرح میدهد و سپس معلم از درون هر گزارۀ فیلسوف سؤالی میپرسد.
فیلسوف در ادامه سعی میکند همۀ نکات ریز و گذرایی که از نظریه‌پردازان آورده است، به‌طور ساده و مفصل برای معلم بازگو کند و اینگونه وارد شرح مسائل مورد بحث میشود و از فیلسوفان دیگری نظیر کانت یا روانشناسانی مثل پیاژه صحبت میکند.

حضور نظریه‌پردازان علوم انسانی از فلاسفه گرفته تا روانشناسان در این کتاب پررنگ است و این، هم‌پیوندی علوم انسانی و ارتباط درونی، گسترده و لاینفک شاخه‌های این علم را به مخاطب نشان میدهد.

در ادامۀ این کتاب، تلاش شده است تا سؤالاتی از جانب معلم مطرح شود که خلأشان را در حوزۀ آموزش حس میکنیم. تلاش مؤلف بر کلیشه‌زدایی در برخی رفتارهای آموزشی ماست.
علاوه بر این، کتاب نگاهی تاریخی دارد و با این نگاه در مورد خود فلسفه، فیلسوفان و آموزش در نگاه فیلسوفان توضیحاتی میدهد.

در مقدمه، مؤلف میگوید این کتاب حاصل مجموعه مقالاتی است که پیش از این ارائه شده و چاپ آن اکنون و به این صورت برای عموم معلمان صورت گرفته است تا شکاف بین فلسفه و آموزش را بپوشاند و به‌یقین توانسته است قدمی در این راه بردارد.

این کتاب شامل مقدمه و شش گفت وگو می باشد.
گفتگوی اول چرا فلسفه؟
گفتگوی دوم فلسفه و فیلسوفان
گفتگوی سوم نظر و عمل
گفتگوی چهارم فلسفه و تعلیم و تربیت
گفتگوی پنجم چرا و چگونه تحلیل کنم؟
گفتگوی ششم تعلیم و تربیت: بومی یا جهانی؟