راه رشد-جلد چهارم “الگوی دینی تربیت کودک و نوجوان”

در مکتب اسلام تربیت هر فرد مبتنی بر تعلیم، تحصیل و تجربیاتی است که در طی زندگی از طریق خانواده، جامعه و تلاش‌های شخصی به دست می‌آورد. هر انسان برای رسیدن به قرب الهی و کمال وجودی باید در مسیر تربیت گام بردارد و نهال وجودش را با مراقبت در گفتار و کردار به سوی حق رشد دهد. عالمان دینی که سال‌ها با کلام وحی و بیانات گهربار ائمه همنشین بوده‌اند از جمله افراد موثری هستند که می‌توانند در این مسیر دستگیر انسان باشند. آیت الله حائری شیرازی از جمله عالمانی بود که سال‌ها به تربیت مردم اشتغال داشت و تلاش می‌نمود در گفتار و رفتار به تزکیه اخلاقی مردم بپردازد. حاصل بیانات ایشان به همت گروهی از پژوهشگران و نویسندگان گردآوری و تدوین شده و اکنون به شکل مباحث سلسله‌وار تقدیم علاقه‌مندان در حوزه تربیت و پرورش اسلامی می‌گردد.

در جلد چهارم و پایانی استاد حائری شیرازی به این سوال مهم و اساسی پاسخ می‌دهند که چطور آموزه‌های دینی و اخلاقی را به کودکان منتقل سازیم و صفات نیکو را در وجود آن‌ها نهادینه کنیم؟ از جملات صفاتی که استاد توضیح می‌دهند در وجود هر فرد مسلمان باید باشد این موارد هستند: خدامحوری و نگاه توحیدی به جهان، محبت به اهل بیت، تبری و کفر به طاغوت، پرورش قدرت تفکر، قدردانی و شکرگزاری، استحکام شخصیت، حیا، صداقت، امانتداری. همچنین استاد اینکه چگونه کودکان را به شعائر دینی همچون نماز و روزه امر نماییم و آن‌ها را مکلف به امور شرعی گردانیم را آموزش می‌دهند. در بخش پایانی مباحث تربیتی استاد روش‌های غلط و تربیت‌های نادرست را معرفی می‌کنند که از جمله آن‌ها می‌توان به: تربیت همراه با بی‌اعتمادی به کودک، تربیت در جو ترس و اکراه، تربیت همراه با تحقیر و استخفاف، پرورش نفاق و تظاهر در کودک، تربیت در ناز و نعمت، تربیت همراه با مقایسه و تربیت تبعیض آمیز اشاره کرد.

در ادامه برشی از این کتاب را می‌خوانید:

پدر و مادری که دلشان می‌خواهد بچه‌هایشان با تقوا بار بیایند باید در رفتاری که با فرزندشان می‌کنند با تقوا باشند با عدالت باشند با انصاف باشند. این تقوای عملی بهترین نوع آموزش تقوا در خانه است. مثلاً اگر یکی از بچه‌ها گزارشی درباره یکی دیگرشان به پدر داده و پدر عصبانی شده و با او برخورد کرده یا تشری زده یا اعتراضی کرده و بعد روشن شده که آن بچه مقصر نبوده تقوا این است که از آن بچه عذرخواهی کند و رسماً اعلام کند که من اشتباه کردم و این بچه مقصر نبود. این کار در روحیه اولاد اثر خوب می‌گذارد؛ یعنی این بچه احساس می‌کند که پدرش از مقام بالاتری حساب می‌برد. خدا در زندگی این بچه مطرح می‌شود پیش خودش می‌گوید: من که قدرتی نداشتم که پدرم را به عذرخواهی وادار کنم پدرم اعتقاد به خدایی داشت که از ترس او از من عذرخواهی کرد. وقتی رئیس اداره‌ای اشتباهی می‌کند و از زیر دست‌های خودش عذرخواهی می‌کند وقتی فرماندهی متوجه می‌شود که سربازش را بی‌جهت تنبیه کرده و از او عذرخواهی می‌کند وقتی مادری از فرزندش عذرخواهی می‌کند این‌ها می‌شود تقوای عملی و آن‌ها را رشد می‌دهد.